“MÜZE İÇİNDE BİR MÜZE”

   SORUNU

Ebru Nalan SÜLÜN

5  Nisan 2012 tarihinde Proje 4 L Çağdaş Sanat Müzesi’nde “Müze İçinde Bir Müze” sergisi açıldı. Fırat Arapoğlu küratörlüğündeki sergi kapsamında;Ali İbrahim Öcal,Alper İnce, anti-pop,Çağrı Saray,Eda Gecikmez,Elif Öner,Hülya Özdemir,İnsel İnal,Mehmet Çeper, Orhan Cem Çetin,Özlem Şimşek ve Rafet Aslan yer aldılar.Sanatçılar sergide,sermaye ve tüzel kişilerin etkin olduğu sanat ortamını “müze” mekanında tartışarak bir farkındalık yaratmayı umut ediyorlardı.Fakat; serginin açılış anında mekanda bulunan pek çok esere koleksiyon sahibi ve eşi tarafından sansür müdahalesinde bulunulması sergiyi bir sorgudan ziyade soruna dönüştürdü.Bu soruna biraz daha yakınlaşmak gerekirse;öncelikle Proje 4 L’nin müze olma haline göz atmak istiyorum.Proje 4L;koleksiyon sahibinin eserlerini barındırdığı “Çağdaş Sanat Müzesi” olarak adlandırılan bir mekan.Ama,bir müze gibi kurumsal öğelere sahip değil.Bu noktada mekanın galeri olabilme olasılığı akla geliyor.Bu mekanın gelişim süreçleri izlendiğinde “galeri” olma ihtimali de sıfırlanıyor.Serginin barındırdığı en büyük sorun, müze yöneticilerinin hatta bizzat koleksiyon sahibi Can Elgiz’in müze sorgusu yapmak için gerçekleşen sergide yer alan performans ve enstalasyonları sansürleme çabasıdır. Sanatçıların ne yapacakları önceden çok açık bir biçimde tahmin edilecekken ne yazık ki bu tahmin yapılmamış ve açılış sırasında sanatçı ve küratör özgürlüğü hiçe sayılmıştır.Küratörün yayınladığı bilgilendirme yazısı sergi sürecini neden “sorun” olarak nitelendirdiğime açıklık getiriyor.

İnsel İnal-Uçak Performansı ayrıntı

Sergide Elif Öner’e ait “Hysteria” çalışması müze sahipleri tarafından sansüre uğramış, adeta sergiden çıkarılmış.Ayrıca; Anti-pop’un “artvenus” isimli enstalasyonunun da sergi açılışına iki buçuk gün kala büyük sorunlarla kurulumu onaylanmış.Dolayısı ile sanatçının yapıtının kurulumu açılışa yetişememiş.Açılış sonrasında da işin devamını yerleştirmek için müze yönetimine başvurular reddedilerek geri çevrilmiş.Açılış sırasında İnsel İnal’ın performansının ironik duruşu da serginin “müze” sorgusunu derinleştirerek sorgulayan bir duruşa sahip.Sergi öncesinde para karşılığı satılan katalogu sanatçılar ve küratöre hediye değil ödünç veren müze sahiplerine İnal; performansı ile ince fakat derin bir gönderme yapmayı amaç edinmişti.Ödünç verilen müze katalogu sergi açılışında yirmi kişi tarafından yırtılarak uçak yapıldıktan sonra müze mekanında uçuruldu.Sanatçının performansının devamında amacı; bu uçakları toplayarak katalogun sandığında sergilemekken sanatçının tasarladığı eylem yarım kaldı.Çünkü;müze görevlileri bu uçakları bir çöp poşetine koyarak çöpe attılar. Böylelikle müze, kendi katalogunu kendi çöpçüleri tarafından çöpe atmış oldu. Rastlantısal gelişen bu oluşumlar önemli bir ironiyi de ortaya çıkarmış oldu. “Müze”nin ne olduğunu sanat ve sanatçılar anlatacakken bu kez  “müze” (koleksiyon) sahipleri hem sanatçılara hem sergi izleyenine koleksiyon müzesinin ne demek olduğunu anlatmış oldular. Sergi 20 Mayıs’a kadar Proje 4 L.de izlenebilir… 

* Bu yazı 24 Nisan 2012 tarihinde Cumhuriyet Gazetesi'nde yayınlanmıştır.