“MÜZE
İÇİNDE BİR MÜZE”
SORUNU
Ebru Nalan SÜLÜN
5 Nisan 2012 tarihinde Proje 4 L Çağdaş Sanat Müzesi’nde
“Müze İçinde Bir Müze” sergisi açıldı. Fırat Arapoğlu küratörlüğündeki sergi
kapsamında;Ali İbrahim Öcal,Alper İnce, anti-pop,Çağrı Saray,Eda
Gecikmez,Elif Öner,Hülya Özdemir,İnsel İnal,Mehmet Çeper, Orhan Cem Çetin,Özlem
Şimşek ve Rafet Aslan yer aldılar.Sanatçılar sergide,sermaye ve tüzel kişilerin
etkin olduğu sanat ortamını “müze” mekanında tartışarak bir farkındalık yaratmayı
umut ediyorlardı.Fakat; serginin açılış anında mekanda bulunan pek çok esere
koleksiyon sahibi ve eşi tarafından sansür müdahalesinde bulunulması sergiyi
bir sorgudan ziyade soruna dönüştürdü.Bu
soruna biraz daha yakınlaşmak gerekirse;öncelikle Proje 4 L’nin müze olma
haline göz atmak istiyorum.Proje 4L;koleksiyon sahibinin eserlerini
barındırdığı “Çağdaş Sanat Müzesi” olarak adlandırılan bir mekan.Ama,bir müze
gibi kurumsal öğelere sahip değil.Bu noktada mekanın galeri olabilme olasılığı akla
geliyor.Bu mekanın gelişim süreçleri izlendiğinde “galeri” olma ihtimali de
sıfırlanıyor.Serginin barındırdığı en büyük sorun, müze yöneticilerinin hatta
bizzat koleksiyon sahibi Can Elgiz’in müze sorgusu yapmak için gerçekleşen
sergide yer alan performans ve enstalasyonları sansürleme çabasıdır.
Sanatçıların ne yapacakları önceden çok açık bir biçimde tahmin edilecekken ne
yazık ki bu tahmin yapılmamış ve açılış sırasında sanatçı ve küratör özgürlüğü
hiçe sayılmıştır.Küratörün yayınladığı bilgilendirme yazısı sergi sürecini neden
“sorun” olarak nitelendirdiğime açıklık getiriyor.
 |
| İnsel İnal-Uçak Performansı ayrıntı |
Sergide Elif Öner’e ait
“Hysteria” çalışması müze sahipleri tarafından sansüre uğramış, adeta sergiden
çıkarılmış.Ayrıca; Anti-pop’un “artvenus” isimli enstalasyonunun da sergi
açılışına iki buçuk gün kala büyük sorunlarla kurulumu onaylanmış.Dolayısı ile
sanatçının yapıtının kurulumu açılışa yetişememiş.Açılış sonrasında da işin
devamını yerleştirmek için müze yönetimine başvurular reddedilerek geri
çevrilmiş.Açılış sırasında İnsel İnal’ın performansının ironik duruşu da
serginin “müze” sorgusunu derinleştirerek sorgulayan bir duruşa sahip.Sergi
öncesinde para karşılığı satılan katalogu sanatçılar ve küratöre hediye değil
ödünç veren müze sahiplerine İnal; performansı ile ince fakat derin bir
gönderme yapmayı amaç edinmişti.Ödünç verilen müze katalogu sergi açılışında
yirmi kişi tarafından yırtılarak uçak yapıldıktan sonra müze mekanında uçuruldu.Sanatçının
performansının devamında amacı; bu uçakları toplayarak katalogun sandığında
sergilemekken sanatçının tasarladığı eylem yarım kaldı.Çünkü;müze görevlileri
bu uçakları bir çöp poşetine koyarak çöpe attılar. Böylelikle müze, kendi
katalogunu kendi çöpçüleri tarafından çöpe atmış oldu. Rastlantısal gelişen bu
oluşumlar önemli bir ironiyi de ortaya çıkarmış oldu. “Müze”nin ne olduğunu
sanat ve sanatçılar anlatacakken bu kez “müze”
(koleksiyon) sahipleri hem sanatçılara hem sergi izleyenine koleksiyon
müzesinin ne demek olduğunu anlatmış oldular. Sergi 20 Mayıs’a kadar Proje 4 L.de izlenebilir…
* Bu yazı 24 Nisan 2012 tarihinde Cumhuriyet Gazetesi'nde yayınlanmıştır.
